Niektóre daty w kalendarzu zapadają w pamięć jak cienie – zwłaszcza gdy na ich tle rozgrywają się wydarzenia o skali dramatyzmu. Piątek trzynastego od wieków budzi trwogę i fascynację. Oto dziewięć prawdziwych historii, które zdarzyły się właśnie tego dnia, potwierdzając, że przesądy rodzą się często z prawdziwego nieszczęścia.
1. Aresztowanie templariuszy (13 października 1307)
To był cios prosto w serce średniowiecznej Europy. Nocą z 12 na 13 października król Francji Filip IV Piękny, zadłużony u zakonu rycerskiego, rozkazał jednoczesne aresztowania wszystkich templariuszy. Uwięzieni zostali zarówno najwyżsi przełożeni, jak i zwykli bracia zakonni. Procesy o herezję, dokładnie zaplanowane i wspierane torturami, trwały lata – zakon został rozwiązany, a jego majątek przejęty przez francuską koronę.
2. Cud Słońca w Fatimie (13 października 1917)
Na wilgotnej od porannej mgły równinie Fatimy zgromadziły się dziesiątki tysięcy pielgrzymów. Trzy portugalskie dzieci zapowiadały cud: „Słońce zatańczy na niebie”. Około godziny 12:30 widowisko rzeczywiście się powtórzyło – uczestnicy opowiadali o wirującym, migoczącym dysku, który zdawał się opadać ku ziemi, by po chwili wrócić na swoje miejsce. Choć sceptycy szukali wyjaśnień meteorologicznych, dla wiernych był to znak boskiej interwencji, a wydarzenie na zawsze wpisało się w katolicką tradycję.
3. Katastrofa urugwajskiego samolotu w Andach (13 października 1972)
Lot Fuerza Aérea Uruguaya 571, wiozący drużynę rugby i jej sympatyków, rozbił się wysoko w peruwiańskich Andach. Wypadek miał miejsce w piątek trzynastego, a surowe warunki pogodowe i niedostępny teren uniemożliwiły szybkie odnalezienie rozbitego samolotu. Po 72 dniach 16 ocalałych uratowano – ich przetrwanie stało się symbolem ludzkiej determinacji i ekstremalnego testu woli życia.
4. „Black Friday” – pożary buszu w Victorii (13 stycznia 1939)
Victoria w Australii zapamiętała ten piątek trzynastego jako najczarniejszy dzień w swojej historii. Fala upałów i porywiste wiatry wywołały pożary buszu, które pochłonęły 5 000 km², zabiły ponad 500 osób i zniszczyły wiele miasteczek. Strażacy walczyli, ale ogień przetoczył się przez region jak huragan, zostawiając za sobą popiół i traumę na pokolenia.
5. Nalot na Buckingham Palace (13 września 1940)
W środku bitwy o Anglię niemieckie lotnictwo uderzało w Londyn bez litości. Jedną z ofiar była rezydencja brytyjskiej monarchii – Buckingham Palace. W nocy z czwartku na piątek pożary, eksplozje i zawalające się komnaty stały się dla mieszkańców symbolami, że nawet najpiękniejsze mury nie są w stanie ochronić przed wojennym chaosem.
6. Zamach ETA w kawiarni Rolando (13 grudnia 1974)
W sercu Madrytu, w gwarnej kawiarni Rolando, eksplodowała bomba podłożona przez baskijską organizację ETA. Trzynastu ludzi zginęło na miejscu, wielu kolejnych zostało rannych. Ta tragedia wstrząsnęła Hiszpanią i pokazała, że terroryzm – choć często kojarzony z wielkimi miastami czy odległymi walczącymi regionami – może uderzyć w każdym momencie, na spokojnym piątkowym spotkaniu przy kawie.
7. Katastrofa Costa Concordia (13 stycznia 2012)
Olbrzymi pasażerski statek wycieczkowy Costa Concordia chwilę po północy uderzył w podwodne skały u wybrzeży włoskiej wyspy Giglio. Choć wypadek nie zdarzył się w piątek trzynastego (wypadł w piątek 13 stycznia), jego symbolika nie umknęła mediom: chaos, panika i 32 ofiary tego dnia dołączyły do listy wielkich morskich tragedii.
8. Sprawa Kitty Genovese (13 marca 1964)
Katharine Genovese została zaatakowana i zamordowana w Nowym Jorku. Przerażające nie było tylko samo morderstwo, ale fakt, że przez wiele minut wołała o pomoc, a mimo to nikt nie interweniował. Sprawa Kitty zapoczątkowała badania nad tzw. efektem gapia, czyli zjawiskiem obojętności tłumu.
9. Śmierć Sama Patcha (13 listopada 1829)
Samuel „Sam” Patch zasłynął jako kaskader – skakał do rwącej rzeki z wodospadu Niagara i wychodził bez szwanku. Jednak kiedy postanowił powtórzyć wyczyn przy wodospadzie Genesee, pechowy trzynasty skok okazał się dla niego ostatnim – uderzył głową o skały i zginął na oczach tysięcy widzów.
Piątek trzynastego w tych dziewięciu odsłonach odsłaniał okrutne oblicze historii: od politycznych machinacji średniowiecznej Francji, poprzez cudowne i tragiczne wydarzenia XX wieku, aż po spektakularne katastrofy na lądzie i morzu. Choć dziś wiemy, że przesądy nie rządzą rzeczywistością, pamięć o tamtych chwilach przypomina, jak cienka granica dzieli codzienność od katastrofy.
Fot. AI
